انواع قراردادها از لحاظ ساختار و ماهیت به چند دسته تقسیم می‌شوند. در این مطلب به معرفی و توضیح برخی از مهم‌ترین انواع قراردادها پرداخته خواهد شد.
1. قراردادهای رسمی و غیررسمی
قراردادهای رسمی قراردادهایی هستند که در چارچوب قوانین و مقررات خاص تنظیم و به صورت رسمی به ثبت می‌رسند. این قراردادها معمولاً دارای مهر و امضا بوده و در مراجع قانونی معتبر هستند. مثالی از قراردادهای رسمی، قراردادهای مربوط به املاک، ازدواج و اشتغال است که به صورت کتبی و با تأیید مقامات قانونی تنظیم می‌شوند.
در مقابل، قراردادهای غیررسمی می‌توانند به صورت شفاهی یا کتبی بین طرفین منعقد شوند و نیازی به تأیید مقامات رسمی ندارند. این قراردادها معمولاً در مواردی استفاده می‌شوند که نیازی به ثبت رسمی و قانونی نیست، مانند توافقات دوستانه یا تجاری ساده.
2. قراردادهای داخلی و بین‌المللی
قراردادهای داخلی قراردادهایی هستند که طرفین آن در داخل یک کشور هستند و به قوانین داخلی آن کشور بستگی دارند. این نوع قراردادها بیشتر در زمینه‌های تجاری، کار و خدمات استفاده می‌شوند.
در مقابل، قراردادهای بین‌المللی قراردادهایی هستند که طرفین آن در کشورهای مختلف قرار دارند. این قراردادها به طور معمول نیازمند رعایت قوانین بین‌المللی و توجه به تفاوت‌های قانونی بین کشورها هستند. قراردادهای بین‌المللی در زمینه‌های تجاری بین شرکت‌های چند ملیتی یا در مواردی مانند صادرات و واردات کالاها کاربرد دارند.
3. قراردادهای کتبی و شفاهی
قراردادهای کتبی، قراردادهایی هستند که مفاد آن‌ها به صورت مکتوب و با امضا یا مهر طرفین ثبت می‌شود. این نوع قراردادها به دلیل مستند بودن و قابلیت اثبات در مراجع قانونی بسیار معتبرتر از قراردادهای شفاهی هستند.
قراردادهای شفاهی بین طرفین به صورت غیرمکتوب منعقد می‌شوند و به همین دلیل اثبات آن‌ها در مراجع قانونی مشکل‌تر است. با این حال، در برخی موارد خاص، قراردادهای شفاهی نیز معتبر هستند، به ویژه اگر طرفین به طور کامل به تعهدات خود عمل کرده باشند.
4. قراردادهای پیمانکاری
قراردادهای پیمانکاری نوعی از قرارداد هستند که در آن یک طرف (پیمانکار) تعهد می‌کند که خدمات خاصی را برای طرف دیگر (کارفرما) انجام دهد. این نوع قراردادها معمولاً در پروژه‌های ساخت‌وساز، توسعه نرم‌افزار و دیگر پروژه‌های بزرگ و پیچیده کاربرد دارند. قراردادهای پیمانکاری معمولاً شامل جزئیات دقیقی از مراحل و زمانبندی پروژه و همچنین هزینه‌ها و تعهدات پیمانکار می‌شود.
5. قراردادهای اجاره
قراردادهای اجاره توافق‌نامه‌هایی هستند که در آن مالک (موجر) یک دارایی را به صورت موقت به شخص دیگری (مستأجر) اجاره می‌دهد. این دارایی می‌تواند شامل ملک، خودرو، تجهیزات صنعتی یا حتی دارایی‌های غیرملموس مانند حق استفاده از نرم‌افزار باشد. قرارداد اجاره معمولاً شامل شرایطی درباره مدت زمان اجاره، مبلغ اجاره و وظایف و تعهدات طرفین است.
6. قراردادهای خرید و فروش
این نوع قرارداد بین خریدار و فروشنده منعقد می‌شود و موضوع آن خرید یا فروش یک کالا یا خدمت است. در قراردادهای خرید و فروش، طرفین بر روی قیمت، زمان تحویل، کیفیت و کمیت کالا یا خدمت و شرایط پرداخت توافق می‌کنند.
7. قراردادهای کار
قراردادهای کار بین کارفرما و کارگر یا کارمند منعقد می‌شود. این قرارداد شامل شرایط کاری مانند حقوق و مزایا، ساعات کاری، مسئولیت‌ها و وظایف است. قراردادهای کار به دو نوع دائم و موقت تقسیم می‌شوند. قراردادهای دائم برای شغل‌هایی است که نیازی به زمان محدود ندارند و قراردادهای موقت برای پروژه‌ها یا مشاغلی است که به صورت موقتی انجام می‌شوند.
8. قراردادهای مشارکت
قراردادهای مشارکت نوعی از قرارداد است که در آن دو یا چند طرف به منظور ایجاد یا توسعه یک کسب و کار یا پروژه خاص با یکدیگر همکاری می‌کنند. در این نوع قرارداد، طرفین توافق می‌کنند که منابع، مهارت‌ها و سود و زیان کسب و کار را به اشتراک بگذارند. قراردادهای مشارکت در بسیاری از حوزه‌ها از جمله ساخت‌وساز، توسعه نرم‌افزار و تولید محتوا کاربرد دارند.
9. قراردادهای تعهد به نفع شخص ثالث
این نوع قرارداد شامل توافقی است که در آن یکی از طرفین تعهد می‌کند که به نفع یک شخص ثالث که طرف قرارداد نیست، خدماتی ارائه دهد. برای مثال، قرارداد بیمه می‌تواند شامل تعهدات بیمه‌گر برای جبران خسارت شخص ثالثی باشد که در قرارداد حضور ندارد.
10. قراردادهای بانکی
قراردادهای بانکی شامل قراردادهایی هستند که بین بانک و مشتریان آن منعقد می‌شود. این نوع قراردادها می‌توانند شامل قراردادهای اعطای وام، قراردادهای سپرده‌گذاری یا قراردادهای اعتباری باشند. بانک‌ها برای تنظیم این نوع قراردادها معمولاً قوانین خاصی را رعایت می‌کنند.
11. قراردادهای ضمانت
قراردادهای ضمانت توافق‌نامه‌هایی هستند که در آن یک شخص (ضامن) تعهد می‌کند که در صورت ناتوانی طرف دیگر (مدیون) از اجرای تعهدات خود، مسئولیت مالی یا حقوقی آن تعهدات را بر عهده بگیرد. این نوع قراردادها معمولاً در مواردی مانند اعطای وام بانکی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
در مجموع، انواع مختلفی از قراردادها وجود دارد که هر کدام بسته به شرایط و نوع فعالیت می‌تواند متفاوت باشد. فهم دقیق از انواع قراردادها و شرایط آن‌ها به طرفین کمک می‌کند تا از حقوق خود محافظت کرده و تعهدات خود را به درستی اجرا کنند. تنظیم درست و دقیق یک قرارداد می‌تواند از بسیاری از مشکلات حقوقی آینده جلوگیری کند و به ایجاد یک رابطه شفاف و منصفانه بین طرفین کمک کند
